De term duurzaamheid is ondertussen zowel bij consumenten als in het bedrijfsleven goed ingeburgerd. Anders wordt het als we het hebben over circulaire economie. Wat is circulariteit, waarom moet je hier als bedrijf over nadenken en waarom kun je circulariteit alleen bereiken door met andere partijen samen te werken?
Wat is circulaire economie?
Circulaire economie gaat uit van een wereld zonder afval en gaat een stap verder dan het gebruik van biologisch katoen, recyclebaar verpakkingsmateriaal of ecologisch rubberhout. Wat is het verschil tussen duurzaamheid en circulaire economie? We vragen het aan Laura de Jong, social media en content expert voor duurzame merken en jurylid voor de categorie Green van de Baby Innovation Award verkiezing.
Duurzaamheid en circulaire economie
Laura: ‘Bij duurzaamheid wordt te vaak alleen gekeken naar de materiaal- en arbeidskant. Maar als producten van biologisch katoen die fairtrade geproduceerd zijn, maar voor één baby gebruikt worden, is dat natuurlijk niet echt duurzaam. Als er meer over de keten wordt nagedacht, dus hoe kan een product langer en vaker gebruikt worden en wat kan er als het niet meer bruikbaar is nog mee gedaan worden, dan krijg je een circulair model en daarmee ook duurzaamheid op de lange termijn.’
Wat vind je van de duurzame initiatieven in de babymarkt?
‘Er zijn een aantal hele mooie voorbeelden, zoals Tiny Library en Red Orka. Maar ik ben verbaasd dat het nog altijd maar zo’n klein deel van de markt is. Juist de babytijd, waarin je heel veel spullen en kleertjes maar zo kort gebruikt, is perfect om een circulair model in te zetten.’
Is het voor bedrijven duidelijk wat ze moeten doen als ze hun steentje willen bijdragen?
‘Ik denk dat veel bedrijven het een lastige opgave vinden, omdat het meer denkwerk vraagt dan alleen een biologische stof inkopen of zorgen voor verantwoorde productie. Begrijp me niet verkeerd, dat is ook belangrijk, maar wat mij betreft het minimale als je jezelf als bedrijf duurzaam wil noemen. Circulair betekent dat je de verantwoordelijkheid neemt voor jouw product, ook als het ooit stuk gaat of op is. Wat doe je er dan mee? En als je het wilt hergebruiken, betekent dat dat er in de ontwerpfase al andere keuzes gemaakt moeten worden. Dat is een uitdaging, maar ook je verantwoordelijkheid als merk. Neem je die niet, dan komt het probleem op de schouders van de aarde terecht’, aldus Laura.
Wat gaat er volgens jou goed en wat minder goed?
‘Bedrijven hebben volgens mij behoefte aan experts, die weten welke mogelijkheden er zijn met een materiaal na gebruik en wat niet. Dan weet je dat een kinderwagen of autostoel beter niet gelijmd kan worden, omdat de materialen na gebruik niet meer gescheiden en apart verwerkt kunnen worden. Schroeven of stikken is in dit geval een optie. Of de keus voor een stof die voor 100% uit één materiaal bestaat, omdat dit makkelijker te recyclen is dan samengestelde stoffen. Het is lastig om deze kansen voor je eigen bedrijf te zien. Een expert kan je helpen dit te onderzoeken.’
Wordt er veel misbruik gemaakt van de begrippen duurzaamheid (greenwashing)?
‘Ja, duurzaamheid is een breed en onbeschermd begrip. Een product kan bijvoorbeeld vegan zijn, maar dat betekent niet dat het uit natuurlijke stoffen bestaat. Dat soort claims roepen een gevoel van veiligheid op bij de consument, maar het is vaak onduidelijk wat je nou eigenlijk krijgt.’
Circulariteit in de fashion industrie
Een van de productcategorieën waarvoor circulariteit heel belangrijk is geworden is fashion. Van deze branche kunnen wij in de babymarkt veel leren. De fashion industrie is er inmiddels van doordrongen dat het model van eindeloos (ver)kopen en weggooien van kleding niet meer houdbaar is. Een circulair model kan de oplossing zijn. Uit het onderzoek Circularity in Fashion van Shopping Tomorrow blijkt dat 38 procent van de ondervraagde partijen circulariteit zeer belangrijk vindt, 33 procent vindt het belangrijk en geen enkele respondent vindt het onbelangrijk. Daarnaast wil 75% van de ondervraagden circulaire economie met de missie en visie van zijn/haar bedrijf verbinden en een kleine meerderheid ziet ook kansen. Toch zijn de meeste partijen er nog niet echt mee bezig, hoe komt dat?
Wil is er wel, maar toepassen circulaire economie is soms een stap te ver
In de fashion industrie werkt bijna 40 procent al met duurzame materialen, maar het recyclen (24 procent), een tweedehands collectie aanbieden (5 procent) of kleding laten ophalen voor hergebruik of anders (14 procent), vindt nog maar weinig plaats. Het laat ons zien dat er wel een wil is om te veranderen, maar dat het daadwerkelijk toepassen voor organisaties soms nog een stap te ver is.
Problemen die bedrijven ondervinden bij maken model circulaire economie
Bij het maken van een businessmodel ondervinden organisaties verschillende problemen waardoor ze er niet aan beginnen of afhaken. Ze krijgen bijvoorbeeld te maken met ingewikkelde logistieke processen, missen soms deskundigheid en voor recycling zijn de producten vaak van onvoldoende kwaliteit.
Verandering nodig door klimaatakkoord en maatregelen overheden
Het is essentieel dat je als organisatie aandacht besteedt aan circulariteit. Kijk maar naar het wereldwijde klimaatakkoord van Parijs, de doelstellingen van de VN over duurzaamheid, de Europese Green Deal en Europese Circular Economy Action Plan. Verstrekkende plannen waar overheden niet meer omheen kunnen en strategieën moeten gaan bepalen. Als we kijken naar de mode- en textielindustrie dan gaat er op korte termijn zeker wat veranderen:
- In 2023 komt er een Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid voor textiel. Dit betekent dat fabrikanten en importeurs van textiel verantwoordelijk worden voor het inzamelen, recyclen, hergebruiken en de afvalverwerking van hun producten. Momenteel ligt deze verantwoordelijkheid nog bij de gemeenten, maar dat zal straks verrekend worden met producenten.
- Het Convenant Duurzame Kleding en Textiel bestaat al langer. De 70 partijen die het convenant hebben ondertekend stellen uitbuiting, dierenleed en milieuschade aan de kaak. Omdat dit Convenant in 2021 afloopt, wordt er gewerkt aan een nieuwe versie genaamd New Generation Agreement.
- Het Europese Parlement is bezig met een nieuw stuk wetgeving die organisaties verplicht hun verantwoordelijk te nemen voor hun gehele toeleveringsketen. Als gevolg hiervan moet je als bedrijf je keten onderzoeken, problemen aantonen en laten zien dat je deze aanpakt.
Pilots en lessen voor circulaire economie in jouw organisatie
De redenen om met circulaire economie aan de slag te gaan is dus gezien de nieuwe regelgeving noodzakelijk, maar waar moet je beginnen? De expertgroep van Shopping Tomorrow heeft een aantal pilots opgestart waar we verschillende lessen uit kunnen trekken.
Bepaal het doel van je pilot
De eerste stap is het bepalen van het doel van de pilot van je bedrijf. Gaat het om een nieuw businessmodel? Wil je nieuwe verbindingen leggen in de keten? Wil je je imago verbeteren? Vervolgens bepaal je met welke partijen je wilt samenwerken. Producten en grondstoffen vinden hun weg terug in de keten en vertegenwoordigen een bepaalde waarde. Dat betekent dat je breed moet kijken naar de spelers in jouw keten. Denk aan producenten, logistiek, retailers, merken, inzamelpartijen en recyclers.
Eindconsument
Kijk vervolgens waar je als organisatie en je betrokken partners staat. Bij al deze stappen is het belangrijk het doel van de eindconsument niet te verliezen. Pas als het doel en de customer journey in kaart zijn gebracht kunnen de gevolgen voor de processen in de keten worden bepaald, zoals het innemen van de producten, logistiek, marketing en controle van de producten, communicatie, verkoop, service en financiën. Tot slot breng je de kosten en opbrengsten in kaart.
Voorbeelden en pilots over circulaire economie
Hieronder een aantal voorbeelden en pilots die door bedrijven zijn opgezet.
1. De HEMA is bezig met een pilot voor het inzamelen van textiel. Consumenten kunnen gebruikt textiel inleveren bij 24 inleverpunten. Voor de recycling wordt samengewerkt met Wolkat.
2. MYoMY maakt duurzame tassen en portemonnees. Voor meer transparantie wil MYoMY klanten graag meer achtergrondinformatie geven. Samen met een uitgever van artikelcodes is een barcodesysteem uitgewerkt en krijgt elk product een productpaspoort.
3. Met een incentive (aanmoediging) spoort sportwinkel Herqua zijn klanten aan om ongebruikte wintersportkleding te retourneren naar de winkel. Hiervoor werd een proces ontwikkeld.
Ik wil meer circulair worden, waar begin ik?
Circulariteit kan worden toegepast in verschillende plekken in de organisatie en in de keten. Shopping Tomorrow formuleerde 7 op de fashionindustrie gerichte pijlers:
1. Bepaal een strategische koers
Kies een duidelijke strategie voor de toekomst van je bedrijf. Hiervoor moet je het merk en de organisatie goed definiëren, doelstellingen meetbaar maken en keuzes maken op gebied van collectie, productie, distributie en communicatie.
2. Design en materiaalkeuze
De eerste stap in een circulaire economie wordt in principe al in de ontwerpfase bepaald. Als je materialen van een product goed kunt scheiden om te recyclen, dan is hergebruik veel gemakkelijker en winstgevender te maken. Nike ontwikkelde bijvoorbeeld een ‘circular design guide’ voor hun ontwerpers. Nike denkt daarbij verder dan het van ‘schoen tot schoen proces’. Het aangelegde basketbalveld in Los Angeles, gemaakt van gerecyclede sportschoenen, is daarvan een goed voorbeeld.
3. Betrek de consument in het proces
Steeds meer consumenten checken de reputatie van organisaties en willen voor de aankoop meer online inspiratie en informatie. Het laatste GfK onderzoek toont aan dat 34 procent van de klanten liever een duurzaam product kiest, mits de prijs gelijk is. Maar 29 procent wil best iets meer betalen. C&A neemt consumenten mee in het proces met hun motto’s ’Duurzame mode, onze nieuwe standaard’ en #WearTheChange.
Nog meer pijlers voor circulaire economie
4. Anders inzamelen
Van alle kleding en textiel wordt 45 procent via textielcontainers ingezameld. Van de rest is onvoldoende bekend. Dat modemerken zich op het inzamelen focussen is goed voor de bewustwording bij consumenten. Retailer Arket heeft een programma voor het inzamelen van kleding, schoenen en textiel. De consument ontvangt bij het inleveren een kortingsbon voor de volgende aankoop.
5. Scheiden en sorteren
Naast inzamelen zijn scheiden en sorteren van textiel belangrijk volgens de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV). Het doel is om zoveel mogelijk herbruikbare kleding en textiel in te zamelen. Vervuilde en versleten kleding komen nog steeds bij het huisvuil terecht. Processen van hergebruik, doorverkoop en recycling moeten verder worden onderzocht.
6. Hergebruik vezels
De meeste textiel wordt doorverkocht, een deel wordt vulmateriaal en onbruikbaar restmateriaal wordt verbrand. Hoogwaardig hergebruik geldt maar voor 1 procent van textiel. Dit percentage moet volgens de doelstellingen van UPV stapsgewijs omhoog. Er wordt op verschillende plekken onderzoek gedaan naar het maken van nieuwe vezels op basis van oude (katoen)vezels, zoals bij SaXcell.
7. Samenwerking in keten met Digital Product Passport
Een Digital Product Passport (DPP) volgt het product in zijn hele levensduur en is belangrijk voor de samenwerking met andere partijen. In het DPP staat herkomstinformatie over een kledingstuk vermeld en wat er aan het einde van de levensduur mee wordt gedaan. In de Verenigde Staten kwam startup EON New York met een wereldwijd protocol voor digitale identificatie. Volgens experts zullen steeds meer producten een digitaal paspoort krijgen in de vorm van een QR-code of hardwaretag.
Interessante beurzen en events die te maken hebben met duurzaamheid
Innatex
Enige internationale vakbeurs ter wereld gericht op duurzaam textiel waaronder traditionele fashion, maar ook andere textiel zoals accessoires, huishoudtextiel, stoffen en speelgoed. innatex.muveo.de
MoenFestival
Nederlandse consumentenbeurs waar bezoekers terecht kunnen voor duurzame producten en diensten variërend van zonnepaneel, babyluier tot barefootschoen. Moenfestival.nl
Puur Baby Plaza
Onderdeel van de Negenmaandenbeurs waar groene merken een podium krijgen. Negenmaandenbeurs.nl
Kopen, huren, leasen, tweedehands
Tweedehands babyartikelen: winkel Arnhem
In Huissen onder Arnhem bevindt zich HetBabyGoed, het eerste kringloopbedrijf in Nederland gespecialiseerd in baby- en kinderartikelen. hetbabygoed.nl
Krijg de kleertjes
Consumenten kunnen op deze site terecht om te kleine kinderspullen om te ruilen voor een pakket dat bij de huidige leeftijd van hun kinderen past. Aanbod varieert van kinderkleding, speelgoed, boeken, accessoires voor de kinderkamer, maar ook kinderwagens, autostoelen en boxen. Krijgdekleertjes.nl
Babytheek
Iedereen mag lid worden van Babytheek waar babyspullen volgens een bibliotheekmodel kunnen worden geleend en gebruikt. Er wordt geleend wat nodig is en wat niet meer nodig is kan weer worden teruggebracht. babytheek.be
Mr. Beetle
Mr Beetle verhuurt kinderspullen. Gebruikte artikelen kunnen worden ingebracht en worden weer klaargemaakt voor een volgende verhuursessie. Mrbeetle.nl
BabyLoop
Platform voor het huren van babyartikelen. Consumenten kunnen kiezen uit nieuwe en ‘refurbished’ artikelen en bepalen zelf de duur van het abonnement. Babyproductenleasen.nl
Tiny Library
Bij Tiny Library kun je babyspullen huren, met service en totaalconcept met flexibele abonnementen.
Cribster
Een wiegje gebruik je relatief kort. Consumenten kunnen een wieg lenen, het aantal maanden kiezen en na gebruik retourneren. Cribster.nl
Mic Mac Minuscule
Deze startup uit België stelt geboortelijsten samen met hergebruikte, faire en gepimpte baby- en kinderproducten. Daarnaast worden nieuwe producten in snelle cycli getest bij de doelgroep, denk aan het maken van een co-sleeper van de overschotten stapelbedjes uit de kinderdagopvang. micmacminuscule.be
Bugaboo Flex service
Sinds kort biedt Bugaboo hun Flex leaseservice aan. Consumenten kunnen een Bugaboo kinderwagen, nieuw of refurbished, voor een bepaalde periode huren. Dit initiatief zal dit jaar ook in andere landen worden uitgerold. Na afloop van de overeenkomst kan de kinderwagen worden teruggegeven of omgeruild voor een ander exemplaar of de overeenkomst gewoon worden verlengd.
Red Orka
Erik Ammann, kleinzoon van Heinz Ammann en oprichter van Sanetta zet een nieuwe stap in de familietraditie met het aanbieden van overslagrompers via een abonnementsmodel. Het doel is om duurzame rompertjes te produceren en kortdurend gebruik te verminderen.
Marktplaats
Nog steeds een belangrijke plek waar nieuwe en gebruikte artikelen kunnen worden aangeboden. We kregen 221.900 hits bij woord baby en 32.200 hits bij zoekopdracht naar kinderwagen.
Vinted
Soort marktplaats waar naast kleding ook babyartikelen en kleding kan worden aangeboden.
Bron: Circularity in Fashion; new Business Models, Shopping Tomorrow
Foto boven: Mushie
