Heb je een kindje dat goed eet, dan is dat geweldig. Maar er zijn gezinnen die te maken hebben met een baby, peuter of kleuter die slecht eet. Volgens deskundigen zitten ouders er soms wat te dicht op, iets meer aandacht, geduld en de teugels laten vieren werkt beter. Hieronder vind je tips hoe je om kunt gaan met een kind dat niet goed eet.
Radeloos als je kind weer niet wilt eten
Soms kun je als ouder radeloos worden als je kind weer zijn of haar neus optrekt voor het eten dat je wilt geven. Ouders met een slecht etend kindje kunnen soms overbezorgd raken. Dat verschijnsel is helemaal niet zo vreemd, want ons oergevoel vertelt ons dat je kind kan overlijden als het ondervoed is. Heb je als ouder nog wat extra problemen op je bordje liggen zoals een overlijden, moeilijke zwangerschap of scheiding, dan raak je misschien nog sneller in paniek. Ga je er dan als ouder te dicht op zitten, dan zorgt dit voor spanningen aan tafel die je kind heel goed aanvoelt. Met deze spanningen is het al snel gedaan met de eetlust.
Een eetprobleem of voedingsstoornis?
Ook bij zeer jonge kinderen komen eetproblemen en eetstoornissen voor, wat is nu het verschil? Een eetprobleem is eetgedrag dat te maken heeft net het niet willen, kunnen, durven of mogen eten of drinken. En dit roept spanning of bezorgdheid op bij het kind en de ouders. De gezondheid (groei en sociale ontwikkeling) loopt echter geen risico.
Van een eetstoornis wordt pas gesproken als het gaat om een langdurige of ernstige stoornis in de opname van de voeding en het voedingsproces waarbij de gezondheid van het kind in gevaar komt. Een medische reden moet dan wel uitgesloten zijn.
Niet willen eten, de cijfers
Hoe vaak komen eetproblemen voor? Uit onderzoek blijkt dat er bij zo’n 25 tot 35 procent van alle gezonde kinderen regelmatig eetproblemen voorkomen. Zodra je baby een peuter wordt liggen eetproblemen op de loer. Eten weigeren, bord omkieperen… dat komt allemaal omdat je kind ontdekt dat het een eigen wil heeft en in de peuterpuberteit zit. Maar het niet willen eten kan ook te maken hebben met spanningen in huis of de manier van opvoeden. Heeft je kind een eetprobleem, dan is er vaak sprake van andere problemen, zo constateren professionals in de jeugdgezondheidszorg. Dit betekent ook dat er meerdere specialisten naar je kind zouden moeten kijken, dit heet een multidisciplinaire aanpak. Denk aan het bezoeken van een logopedist, diëtist, KNO arts, pedagoog, kinderpsycholoog en er zijn zelf speciale eetteams die je kunt raadplegen die verbonden zijn aan ziekenhuizen of gezondheidscentra. Maar zover hoeft het niet te komen.
Meer dwang om te eten werkt averechts
Volgens deskundigen heeft het geen zin om naar de angst van het ondervoed raken te handelen, het werkt zelfs averechts. Het is helemaal niet vreemd dat peuters soms een maaltijd overslaan en dat ze niet van groente houden. Peuters eten liever voedsel waar veel calorieën inzitten zoals vlees, vis, patat etc. Dan is hun maagje snel gevuld en zijn ze klaar met eten. Biologisch gezien is het ook niet zo vreemd, kleine kinderen hebben een melkgebit en dat betekent dat moeder natuur rekent op een beetje extra voedingsstoffen naast moedermelk. Natuurlijk is het goed om kinderen vroeg te laten wennen aan geuren, smaken en texturen van voedsel, maar pas als het vaste gebit doorkomt, zo rond het zesde of zevende jaar, zul je zien dat kinderen meer openstaan voor het eten van meer groenten en fruit.
Kieskeurige eters: ouders zijn zelf vaak de oorzaak
In het wetenschappelijke tijdschrift Pediatrics verscheen in 2020 een nieuw onderzoek. Hierin stellen onderzoekers dat kieskeurige eters zo zijn geworden door het gedrag van hun ouders. In Michigan werden 300 ouder-kind-koppels voor een periode van 5 jaar gevolgd. Deze ouders vulden vragenlijsten in over de mate van kieskeurigheid en hoe ze daar als ouders mee omgingen. De meetmomenten waren 4, 5, 8 en 9 jaar. Van alle deelnemende kinderen viel 15% in de groep ‘zeer kieskeurig’. Deze kinderen weigerden groente te eten en werden zenuwachtig als er iets nieuws op tafel werd gezet. Kinderen die minder kieskeurig waren bleken van ouders te zijn die niet zo moeilijk deden over het eten en er waren niet zo veel regels. De conclusie van het onderzoek: een dwingende sfeer met veel regels zorgt voor negatieve eet-ervaringen, kieskeurige eters en meer eetproblemen!
Voorkom een machtstrijd
Over één ding zijn deskundigen het dus eens: dwing je kind nooit met het eten. Voorkom een machtstrijd. Als ouder of verzorger verlies je het altijd, je kind bepaalt namelijk zelf wat het wel of niet inneemt. Denk eens aan het op een andere manier kennis laten maken met eten. Bied je kindje dus stukjes zachtgekookte groente en fruit aan. Daarmee geef je kinderen het gevoel dat ze zelf mogen bepalen wat ze eten. Dit heet ook wel de Rapley methode. Dat betekent ook dat knoeien en kliederen is toegestaan! Geef je kindje een grote slab en leg onder de kinderstoel een kleed of een mat, dan is het zo opgeruimd. Het wordt misschien een beetje een kliederboel, maar bedenk dat het heel goed is voor je kindjes zelfvertrouwen, dat je kleintje zo beter leert eten en dat het maar een fase is!
Nog meer tips om je kind ontspannen te leren eten
Om je kind een goed eetgedrag aan te leren zul je als ouder of verzorger geduld moeten hebben en aandacht moeten geven. Hieronder nog meer tips om van je kind een fijnproever te maken:
-
- Zorg voor een ontspannen sfeer als je je kindje eten geeft.
- Kijk goed wanneer je kind genoeg heeft gegeten, herken de signalen.
- Ga je eten geven, zorg er dan voor dat je baby of dreumes niet slaperig of gespannen is.
- Zorg dat jouw aandacht bij het voeden en je kind is tijdens het voeden. Beperk te veel prikkels voor jou en je kind, dus tv uit, leg smartphone weg.
- Vanaf 6 maanden is een eetritme belangrijk, dat geeft je kind en jou als ouder structuur.
- Tijdens het eten is non-verbale communicatie ook belangrijk; dus oogcontact, lichaamscontact, lichaamshouding, het gebruik van je stem, alles doet mee!
- Voorkom het voeden op de automatische piloot zonder naar de signalen van je kind te kijken, let niet op de klok als je eten geeft.
- Geef je kind ruimte voor het opdoen van ervaringen: knoeien is ok!
- Lust je kind iets niet? Laat hem of haar dan wel 1 of 2 hapjes proeven. Zo went je kind aan smaken en je geeft je kind het gevoel dat het niet alles hoef te lusten.
- Dwing niets, gebruik geen afleidingsmanoeuvres en achtervolg je kind niet met een hapje eten. Dit leidt alleen maar tot angst en verzet bij je kind.
- Kook niet apart voor je kind. Bied het eten gewoon aan en kijk maar wat er gebeurt, een bord hoeft niet leeg, een paar hapjes proeven is ook goed.
- Word niet boos als je kind er een knoeiboel van maakt of nauwelijks wat eet. Ruim gewoon af en geef er niet veel aandacht aan.
- Laat je kind meehelpen in de keuken! Laat hem of haar uiteraard onder jouw toezicht in een pannetje roeren, iets pakken of iets proeven dat met eten te maken heeft. Of zet je kindje in een stoeltje bij je aanrecht, zo betrek je je kind bij het klaarmaken van eten.
- Het gaat er allemaal om dat er een fijne sfeer aan tafel is en dat er gezellig samen gegeten kan worden, dan komt het eten vanzelf!
Als het allemaal niet lukt
De meeste kinderen groeien na hun zesde jaar over de fase van slecht eten heen, maar er zijn kinderen die iedere vorm van eten en drinken blijven weigeren. Het leven van je kind komt hiermee in gevaar en het gezinsleven lijdt eronder. Lukt het ondanks alle tips allemaal niet, trek dan tijdig aan de bel bij je huisarts. Neemt het voedsel weigeren zeer ernstige vormen aan dan kan tijdelijke sondevoeding helpen. Je kunt hiervoor het platform voor ouders raadplegen: de vereniging Nee-Eten! Dit platform is bestemd voor ouders van kinderen met chronische voedingsproblemen.
Bron: Klinisch psycholoog en psychotherapeut Marilene de Zeeuw in vabladvroeg.nl, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
Meer lezen over fruithapje en groentehapje
Meer lezen over babyvoeding zelf maken
