Natuurlijk zijn je tepels voor het geven van borstvoeding geschapen, maar er kunnen wel complicaties optreden. Tepelkloven of pijnlijke tepels ontstaan bijna altijd doordat de baby niet goed is aangelegd. Zo ontstaat er wrijving en een wondje op de tepelhof of op de tepel zelf. Daarmee wordt het geven van borstvoeding een pijnlijke geschiedenis. Hoe voorkom je tepelkloven en wat kun je eraan doen?

Hoe kom je aan tepelkloven?

Er zijn verschillende redenen waarom je last kunt krijgen van tepelkloven:

Door het niet goed aanleggen van de baby.
Door het gebruik van crèmes waardoor het tepelweefsel week wordt.
Als zoogcompressen niet voldoende verschoond worden.
Er is sprake van een te kort tongriempje van je baby.
Als je baby last heeft van spruw, dat is een besmettelijke schimmelinfectie (Candida) van het mondslijmvlies herkenbaar aan de witte aanslag. Je tepels voelen pijnlijk aan en zijn vaak rood en gezwollen. Je kunt ook last hebben van jeuk en een stekend gevoel door de borst.

Hoe tepelkloven behandelen?

Borstvoeding hoort geen pijn te doen en er is zeker wat aan te doen. De plek van het wondje laat zien waar het niet goed gaat met voeden. Goed aanleggen en een andere voedingshouding kan helpen! Dit zijn de tips:

Heb je een kloofje bij de grens van tepel en tepelhof, dan leg je de baby waarschijnlijk niet goed aan. De baby is in dat geval alleen op de tepel gaan zuigen. Laat de baby met zijn open mondje goed om de tepelhof happen als je aanlegt.
Een andere voedingshouding kan helpen, dan verandert de druk en wrijving op de tepel.
Zit er een wondje onder de tepel? Dan kan het zijn dat je baby ook op zijn eigen onderlip zuigt. Het wondje is ontstaan door de wrijving. De baby moet zijn boven- en onderlipjes goed naar buiten krullen als hij drinkt.
Zit de pijnlijke plek op het topje van je tepel? Dan wordt dit veroorzaakt door de wrijving van je tepel tegen het gehemelte van je kindje. Controleer of de tepel niet te veel naar boven wijst als je voedt, zit je bijvoorbeeld niet te veel onderuitgezakt?
Je kunt je baby aanleggen aan de borst die het minst pijnlijk aanvoelt.
Leg je baby wat vaker aan waardoor deze minder dorst heeft en dus minder hard zuigt.
Is het echt onhoudbaar dan kun je werken met een tepelhoedje, dat is een siliconen vormpje, een ‘hoedje’ genaamd die je over je tepel en tepelhof legt waar je baby uit kan drinken. Of kolf je melk eerst af en geeft deze daarna aan je baby.

Lukt dit allemaal niet, schakel dan de hulp in van een lactatiekundige!

Welke zalf bij tepelkloven

Heb je een wondje op je tepel dan kun je eerst proberen een druppel moedermelk op de tepel te smeren en dit laten drogen. Moedermelk zorgt ervoor dat de pijnlijke plek heelt en zorgt voor bescherming. Ook zijn er diverse zalfjes en crèmes die je op je tepels kunt smeren. De meeste zorgen ervoor dat de huid vet blijft en bevatten Lanoline, andere bevatten meer geneeskrachtige ingrediënten die bacterie- of schimmelgroei remmend zijn. Het is niet wetenschappelijk bewezen dat deze crèmes beter werken dan je eigen moedermelk. Toch kunnen ze verlichting bieden. Kies bij voorkeur een crème die niet geparfumeerd is. Pas ook op dat je bij het wassen van je borsten geen zeep gebruikt, zeep droogt je huid uit!
Ook zijn er zilverkapjes in de handel. Deze kapjes hebben een laag van zilver en draag je in je beha over je tepels. De antibacteriële eigenschappen en lucht tussen tepel, kapje en stof van je beha zorgen ervoor dat je tepel kan helen.

Pijnlijke tepel

Is er geen sprake van tepelkloven, maar zijn je tepels wel pijnlijk tijdens en na het voeden? Dan heb je misschien last van geïrriteerde tepels. Je tepels zien dan rood en doen pijn. Het kan zijn dat je reageert op een bepaalde crème, wasmiddel of wasverzachter. Misschien is de huid schraal geworden doordat je ze te veel hebt gewassen of te stevig hebt voorbereid voordat de baby kwam.

Wat te doen aan pijnlijke tepels: tepeltraining

Of het nu wel of niet zin heeft om je tepels te ’trainen’ voordat de baby geboren wordt, daarover zijn de meningen verdeeld. De adviezen variëren van het opbrengen tot vochtige crèmes tot een tepelmassage met een tandenborstel… Borstvoedingsdeskundigen geven aan dat dit zinloos is, je borsten en tepels veranderen al door de zwangerschap. Wel kun je de huid voor de bevalling wat minder gevoelig maken: denk aan afspoelen met koud water, iets ruwer afdrogen en af en toe je borsten masseren. Ook het af en toe uittrekken van de tepels met duim en wijsvinger helpt om ze wat rekbaarder en minder gevoelig te maken.

Zo verloopt de voeding een stuk aangenamer:

Was je handen voor het voeden, zorg voor een goede hygiëne.
Leg je baby zorgvuldig aan, laat de baby goed happen en breng baby’s hoofdje naar je borst, niet omgekeerd.
Bied de borst waar je het minst last van hebt het eerst aan, de grote zuigkracht van je hongerige baby zal anders pijn doen.
Probeer te ontspannen bij het voeden.
Zodra de baby is voldaan en haast niet meer slikt, stoppen met voeden. ‘Ontkoppel’ je baby door een vinger in de hoek van je baby’s mond te stoppen.
Voed regelmatig, daarmee voorkom je gespannen borsten en een te hongerige baby.
Wissel af in voedingshoudingen, zo voorkom je dezelfde drukpunten op tepel en tepelhof.
Een paar druppeltjes moedermelk op de tepel laten drogen werkt genezend.

Ingetrokken tepel

Niet iedere vrouw wordt geboren met borsten die perfect geschikt zijn om borstvoeding te geven. Sommige vrouwen hebben last van een ingetrokken tepel. Tijdens de zwangerschap kan het zijn dat de tepels vlak blijven. Als je op het tepelhof drukt kan het zijn dat de tepel juist naar binnen trekt, dan is er sprake van een ingetrokken tepel. Denk niet gelijk dat het met de borstvoeding niet zal lukken! Borstvoeding is heel vaak mogelijk en het is zeker de moeite waard om met wat oefeningen de tepels naar buiten proberen te krijgen.

Wat te doen aan een ingetrokken tepel

Controleer je tepels door tepelhof tussen duim en wijsvinger samen te knijpen, achter de tepel, dan moet de tepel naar voren komen. Is dat niet het geval dan kan er sprake zijn van een onderhuidse verkleving in het borstweefsel. Bespreek dit tijdens de zwangerschapscontrole. Om toch borstvoeding te kunnen geven kun je het beste zo’n acht weken voor de bevalling beginnen met oefenen:

Trek de tepel voorzichtig met duim en wijsvinger naar voren terwijl je met de andere hand je borst ondersteunt.
Draag borstschelpen in je zwangerschapsbeha. Daarin zit een uitsparing waarin je tepel valt, door druk op het tepelhof komt de tepel als het goed is een beetje naar buiten.
Er is ook een apparaatje in de handel: Niplette. Het is een doorzichtig tepelhoedje dat je op de tepel plaatst waarna er lucht uit het hoedje wordt gezogen, daarmee komt de tepel naar buiten. Je kunt Niplette in je beha dragen, maar het wordt afgeraden om dit in de laatste weken van de zwangerschap te doen, raadpleeg voor gebruik je verloskundige of arts.

Foto: Mammae