Wil, kun je of mag je geen borstvoeding geven bijvoorbeeld vanwege medicijngebruik, dan is kunstvoeding of flesvoeding het alternatief. Van flesvoeding kun je net zo’n intiem moment maken als van borstvoeding; het fijne van flesvoeding is dat ook je partner een voeding kan geven en dat je precies weet hoeveel je kindje gedronken heeft.

Wie geeft flesvoeding?

Je baby voeden is heel belangrijk voor het hechtingsproces van jou, je partner en je kindje. Zorg er daarom voor dat jij en je partner zo vaak mogelijk de baby zelf de fles geven, vooral in het begin. Daarbij is een rustige omgeving belangrijk en huid-op-huid contact, dus leg je kindje lekker op de blote borst.

Flesvoeding wat heb je nodig?

Voor flesvoeding heb je minimaal nodig: 2 flesjes, 2 spenen, 1 rager om de flesjes mee te reinigen en een flessenwarmer of magnetron. Is je baby nog klein dan zijn de flesjes van 125 ml handig, voor grotere baby’s zijn flessen van 250 tot 300 ml geschikt. Koop liever eerst een fles en speen van een bepaald merk om uit te proberen voordat je meer flessen, spenen of een compleet voedingssysteem aanschaft.

Welke babyfles is het beste?

De kraamzorg is misschien enthousiast over het ene merk, ziekenhuizen over een ander en het consultatiebureau beveelt weer een ander merk aan. Besef: er is geen advies over welke fles het beste is. Het is een kwestie van uitproberen welke fles en speen jou en je baby het beste bevalt. Er zijn ronde modellen, flessen in een S-vorm, driehoekige modellen, flessen met een brede halsopening, ergonomisch gevormde modellen, flessen van glas en roestvrij staal.

Criteria voor het kopen van een goede fles of speen

Ligt de fles prettig in de hand en kun je deze gemakkelijk gebruiken?
Kun je de fles en speen goed schoonmaken?
Zit er een duidelijk leesbare maatverdeling op?
Wil je dat de fles met speen de moederborst qua vorm benadert of maakt dat niet uit?
Heeft je baby veel last van boeren, spugen of krampjes? Dan zijn flessen met speciale ventielsystemen vaak de oplossing. Die voorkomen dat je kindje te veel lucht binnenkrijgt.

Glazen fles, voordelen en nadelen

De glazen fles is terug van weggeweest. Het is een veilig alternatief voor plastic, er komen geen krasjes aan de binnenzijde waar bacteriën in zich kunnen nestelen, glas is bestand tegen hitte, je kunt glas goed reinigen en een glazen fles valt minder snel om. Glas is ook duurzaam, want het gaat heel lang mee. Wel is er een risico op breuk, al is daar de oplossing voor gevonden met Borosilicaat glas. Dat is superhard glas en mocht de fles breken, dan breekt deze in duizenden kleine stukjes en niet in grote gevaarlijke scherven. In combinatie met een siliconen hoes is de fles schok- en breukbestendig.

Juiste speen maakt het verschil

De keuze voor het type speen kan een groot verschil maken. In de winkelschappen zien we naast het kersmodel en de afgevlakte dentalspeen, talloze brede spenen van diverse merken die met hun materiaal en vorm zo veel mogelijk de moederborst benaderen. Ook hier geldt: het is een kwestie van uitproberen. Kijk ook naar het gaatje van de speen: is deze te groot, dan heb je grote kans dat het drinken veel te gulzig verloopt en er te veel lucht gehapt wordt. Bij sommige kindjes werkt een speen met een heel klein gaatje zodat je flink kracht moeten zetten om te zuigen. Maar andere kindjes hebben meer moeite om uit zo’n klein gaatje te drinken, die zul je het wat gemakkelijker moeten maken. Spenen met drie zuigstanden zijn ook handig; constateer je dat de voeding te snel of te traag verloopt dan draai je de speen naar een lichtere of zwaardere zuigstand. Natuurlijk speelt ook de voeding die je kiest een rol. Sommige baby’s reageren beter op de ene voeding dan de andere. Er is gelukkig speciale voeding beschikbaar voor kindjes die een allergie hebben, erg hongerig zijn, darmkrampjes hebben, etc.

Hoe flesvoeding maken

Kunstvoeding of melkpoeder kan niet steriel worden gemaakt. Dit betekent dat er bacteriën in het poeder kunnen zitten. Door verkeerde verwarmingsmethoden kunnen deze bacteriën zich vermeerderen en jouw kindje flink ziek maken. Daarom is het belangrijk dat je weet hoe je een babyflesje kunt klaarmaken.

Flesvoeding met kraanwater

Voor de bereiding van flesvoeding voor je baby kan in Nederland gewoon leidingwater worden gebruikt, het gebruik van mineraalwater is overbodig. Je hoeft het leidingwater alleen nog op de juiste temperatuur te verwarmen. Je kunt beter geen water verwarmen in aluminium pannen omdat je kind niet mag worden blootgesteld aan te hoge aluminiumwaarden. Als je eenmaal weet hoeveel je baby per dag drinkt is het handig om ’s morgens de flesjes voor de hele dag klaar te maken en deze tot gebruik in de koelkast te zetten.

Flesvoeding maken waar op letten bij de voorbereiding:

Zorg dat je handen schoon zijn.
Gebruik alleen water dat heeft gekookt en is afgekoeld tot niet kouder dan 70 graden voor het bereiden.
Lees de gebruiksaanwijzing op de verpakking voor de juiste dosering. Gebruik altijd het bijgeleverde maatschepje. Meestal spreken ze over ‘afgestreken lepels voeding’, met de achterzijde van een schoon mes kun je overtollige melkpoeder afvegen.
Vul de fles met benodigde hoeveelheid heet water en vul dit aan met de juiste hoeveelheid melkpoeder.
Schud de fles rustig totdat alle poeder is opgelost, je kunt ook roeren met een schone lepel.
De voeding die je geeft mag niet warmer zijn dan 30 tot 35 graden. Voordat je de voeding aan je baby geeft, controleer je de temperatuur door een druppel melk op de binnenzijde van je pols te laten vallen. Koel de fles eventueel onder koud stromend water tot juiste temperatuur.
Flesvoeding kun je van te voren per fles klaarmaken, de voeding blijft maximaal acht uur goed in de koelkast.

Let hierop tijdens het flesvoeden:

Een flesvoeding duurt tussen de 10 en 20 minuten, neem de tijd en blijf ook na de voeding even rustig zitten. Je baby voelt of je gestrest bent en kan dan onrustiger gaan drinken.
Houd de fles met speen schuin naar beneden, zo komt er geen lucht in de speen bij het voeden.
Wissel per voeding van arm, daarmee voorkom je een voorkeurshouding.
Flesvoeding is snel te veel, dwing je baby daarom niet zijn flesje leeg te drinken als hij niet meer wil.
Spoel fles en speen na gebruik om met koud water en daarna met een heet sopje of in de vaatwasser op minstens 55 graden. Leg fles of speen daarna te drogen in een speciaal rekje of op schone doek.

Hoe een babyfles schoonmaken of steriliseren?

Een paar jaar geleden zijn de nieuwste kraamzorg richtlijnen over voeding gepresenteerd. Een van de wijzigingen in dit protocol is dat babyflessen niet uitgekookt hoeven te worden. Het is geen garantie voor schoon en kunnen door het koken haarscheurtjes krijgen waar bacteriën in komen. Zelfs voor premature baby’s is uitkoken niet meer nodig. De vaatwasser of een sopje volstaat, zie boven bij punt 12. Alleen als er sprake is van een schimmelinfectie of een baby met extra zorg, wordt uitkoken aangeraden. Wil je toch uitkoken, dan kun je de flessen en spenen steriliseren in een pannetje met heet water, een magnetron sterilisator of met UV LED.

Opwarmen van flesvoeding

Met flessenwarmers kun je snel en veilig flesvoeding en potjes verwarmen. Het verwarmen van babyvoeding kan op drie manieren: in de flessenwarmer, au bain marie of in de magnetron.

In de flessenwarmer

Daarvoor doe je wat water in de flessenwarmer tot het streepje, zet het flesje of potje erin en stelt de gewenste temperatuur in. Na een paar minuten gaat er een signaal af of lampje branden dat het flesje klaar is. Handig zijn de flessenwarmers waarin je ook een potje babyvoeding kunt opwarmen. Meestal zet een flessenwarmer zichzelf uit, dat is wel zo veilig. Flessenwarmers bieden veel voordelen: voeding wordt niet heter dan van tevoren is bepaald, het opwarmen gaat vaak razendsnel en de nieuwste types hebben vaak nog een aantal extra functies zoals gebruik in de auto en een sterilisatiefunctie. Er zijn ook handige flessenwarmers die geschikt zijn om in de auto te gebruiken. Handig voor op reis en op vakantie!

Au bain marie

Zo ging het vroeger en zo kan het ook nog steeds: een fles opwarmen in een pan warm water, ook wel ‘au bain marie’ genoemd. Maar er bestaat wel een kans op besmetting van de voeding met het water. Ook is het lastig controleren wanneer de voeding de goede temperatuur heeft bereikt.

Babyvoeding verwarmen in de magnetron

Een magnetron werkt met het bewegen van moleculen onder invloed van elektriciteit en magnetische velden. Belangrijker is de temperatuur. Als deze te hoog wordt kunnen voedingsstoffen uit de melk worden aangetast. Tijdens het verwarmen kunnen ‘hot-spots’ optreden: op enkele plaatsen is de melk heter dan andere. Voeding die zo is verwarmd moet je altijd controleren aan de binnenzijde van de pols. Schud de fles zachtjes heen en weer om de hotspots te laten verdwijnen.

Aandachtspunten voor het verwarmen van een flesje in de magnetron:

Belangrijk: zorg dat de dop of speen niet op de fles zit als je de fles in de magnetron zet. De druk kan anders veel te hoog worden!
Controleer altijd de babyvoeding aan de binnenzijde van je pols voordat je de fles aan je baby geeft!
Gebruik een magnetron niet hoger dan 600 Watt.
Bij het verwarmen in een magnetron kunnen zogenaamde ‘hot spots’ ontstaan. Door de fles een slag te draaien of zacht te schudden meng je alle voeding tot de juiste temperatuur.
Duur van verwarmen van de fles in de magnetron bij 600 Watt: voor een fles van 100 ml: 30 seconden, voor een fles van 150 ml: 45 seconden, voor een fles van 200 ml: 60 seconden.

Waarom flesvoeding niet opnieuw opwarmen

Blijft er een restje flesvoeding over? Dan mag je deze niet opnieuw opwarmen, dus gooi deze direct weg. De kans is groot dat dit restje voeding snel bederft door de groei van bacteriën!

Flesvoeding onderweg

Als je onderweg bent moet je een flesje ter plekke kunnen klaarmaken want flesvoeding is maar beperkt houdbaar. Ga je op pad neem dan een thermosfles gekookt water mee, maar ook een flesje koud water, melkpoeder en de fles. Soms is het water ook in een thermosfles te veel afgekoeld, kijk dan of je deze in een magnetron kunt opwarmen waarna je het melkpoeder toevoegt. Er zijn speciale melkpoederbakjes waarin je de melkpoeder in porties mee kunt nemen.

Wat is speen- tepelverwarring

Het drinken uit een fles vereist een andere zuigtechniek dan drinken uit de borst. Probeer daarom je baby eerst goed te leren drinken uit de borst en geef na ongeveer vijf weken een keer de fles, bij voorkeur met afgekolfde moedermelk. Aangetoond is namelijk dat baby’s tussen de vier en acht weken de fles gemakkelijker pakken. Op deze manier leer je je baby twee zuigtechnieken aan. Begin je te vroeg met het aanbieden van een speen, dan kan dit leiden tot de veel besproken tepel-speenverwarring. Maar wacht je weer te lang, dan kan het zijn dat je kindje de fles niet wil accepteren.

Flesweigeren

In de eerste maanden heeft je baby een grote zuigbehoefte, maar rond de drie maanden verandert dat. Dan krijg je soms het probleem dat je baby de fles weigert, wat kun je dan doen? Hieronder geven we je een paar tips:

Geef je baby melkvoeding in een klein bekertje.
Laat je partner, moeder of vriendin de fles geven (ga zelf even weg). Je kunt ook een doekje met jouw geur bij de baby leggen.
Geef je kindje eens de fles in een heel andere houding: zittend op schoot, borstvoedingshouding of zittend op schoot van jou afkijkend.
Geef je baby de fles als deze slaperig is.
Doop de speen in je kolfmelk en stop deze in baby’s mondje.

Nieuwe flessystemen

Nieuw op de markt zijn systemen die werken met weggooi-zakjes. Tijdens het voeden trekt het melkzakje samen voor een luchtvrije voeding. Bedenk wel dat alle onderdelen per merk op elkaar zijn afgestemd: dus als je kiest voor een merk fles dan past daar alleen die kolf, die speen en die zakjes van dat bepaalde merk op!
Ook zijn er inmiddels apparaten op de markt waarin je met één druk op de knop, alsof je een kopje cappuccino maakt, een flesje maakt. In dit apparaat die je op het aanrecht zet wordt het water tot juiste temperatuur verwarmd, wordt de benodigde hoeveelheid melkmoeder afgemeten en het water en poeder gemixt waarna deze in het flesje loopt. En dat slechts in een paar seconden tijd!

Zelfdenkende fles

En er zijn al ontwikkelingen voor een zelfdenkende fles. Deze geeft dan aan hoeveel een melk de baby heeft gedronken. Deze informatie wordt handig weergegeven op jouw smartphone. Dit slimme product is helaas nog niet op de markt, maar het geeft aan waar we in de toekomst naar toe zullen gaan!

Kies voor Bisphenol A vrij

Op veel verpakkingen zie je het logo: Bisphenol A-vrij staan. Bisphenol A, afgekort BPA, is een giftige, hormoonverstorende stof die de ontwikkeling en het immuunsysteem van jonge kinderen negatief beïnvloedt. BPA komt in geringe hoeveelheid voor in polycarbonaat flessen en ook in plastic babyflessen. Gelukkig is er op 1 juni 2011 door de Europese Commissie besloten dat dit stofje niet meer in babyflessen mag worden verwerkt. Juist in zuigelingentijd kregen kinderen het meeste BPA binnen, 10 tot 20 maal meer dan een baby aan de borst. Dit schadelijke stofje wordt nog steeds in andere producten verwerkt, denk aan plastic flessen, sommige fopspenen die in het verre Oosten zijn geproduceerd, coatings in doppen en conservenblikken, maar ook in thermische kassabonnen en sommige cosmetica. Geleerden beweren dat een zwangere vrouw dit chemische stofje vier generaties lang kan doorgeven. Wil je op safe gaan, kies dan alleen babyproducten die het logo BPA-vrij of Bisphenol A-vrij dragen. Meer lezen over gevaarlijke stoffen.

Wanneer babyfles en speen vervangen

Voor alle spenen geldt: controleer ze regelmatig op zwakke plekken, scheurtjes of gaatjes en vervang een speen na ongeveer 6 weken. Er zijn geen strikte regels voor het vervangen van een plastic fles, maar het advies luidt om ze na 2 tot 2,5 maand te vervangen.

Ook interessant: alles over soorten babyvoeding
Meer lezen over: speen en fopspeen
Lees ook: flesvoeding accessoires zoals flessenborstel, mixer, afdruiprekje, dispenser en spuugdoekjes.

Foto: Suavinex