Als de bevalling erop zit en jij met je baby in je armen heerlijk in een fris opgemaakt bed ligt, breekt de kraamtijd aan. Hopelijk ben je dan lekker thuis met je partner en een aardige hulp van de kraamzorg die je lekker gaan verwennen. Of niet?
Waarom is er een kraamtijd?
De kraamtijd is bedoeld om je lichaam te laten herstellen en daarom lig je de eerste dagen lekker op bed. Met een bevalling heeft je lichaam een topprestatie geleverd en het is belangrijk om goed uit te rusten. Deze periode is ook belangrijk voor de hechting tussen jou, je baby en je partner. Direct na de geboorte zie je al dat een baby heel alert reageert, je kindje kijkt je aan, voelt jouw huid en aanraking, hoort je stem en ruikt je geur. Juist deze fase is heel belangrijk voor jullie beiden om vertrouwd te raken met elkaar.
Hoe lang duurt de kraamtijd?
De kraamperiode omvat een periode van 10 dagen direct na de bevalling.
Kraamzorg en de kraamhulp
Een kraamverzorgende of kraamhulp komt speciaal om jou en je partner te helpen met de dagelijkse verzorging van jou en je baby. Beval je thuis? Dan assisteert ze de verloskundige met de thuisbevalling en verzorgt jou en je baby na de geboorte. Een kraamhulp verricht medische controles (ze houdt onder andere de temperatuur bij van jou en je baby en controleert de hechtingen), registreert alles in het kraamdossier en trekt aan de bel bij problemen. Verder geeft ze adviezen en tips over voeding en verzorging en, niet onbelangrijk, ze is ook een aanspreekpunt als je emotioneel hulp kunt gebruiken! Daarnaast helpt ze bij kraamvisite en beschuitjes smeren, zorgt ze voor het eten en verricht licht huishoudelijk werk zoals stofzuigen, een wasje draaien en het schoonmaken van wc en badkamer.
Voor hoe lang krijg je een kraamhulp?
Een kraamhulp krijg je afhankelijk van je verzekering en hoe je bevalling is verlopen voor 4 tot 8 uur per dag. Van te voren weet je niet welke kraamhulp je krijgt toegewezen. Dat is dus even afwachten of het goed klikt. Probeer met je kraamhulp goede afspraken te maken over wat je verwacht. Ben je ontevreden over hoe het gaat, bespreek dit dan zo snel mogelijk, vind je dit moeilijk vraag dan of je partner of moeder erbij komen zitten. Lukt dat niet, schakel dan de kraamorganisatie in. Bedenk: je kunt deze kraamperiode niet meer overdoen!
Hormonen in de kraamtijd
Had je eerst last van je hormonen tijdens de zwangerschap en voor de bevalling, ook in de kraamtijd gieren hormonen nog steeds door je lijf. Daardoor kun je behoorlijk ontregeld raken. Oxitocine, ook wel het knuffelhormoon genoemd, zorgt voor de baring en de toeschietreflex bij borstvoeding. Het zorgt ervoor dat je je openstelt en rustig bent, dus dat is mooi. Maar het kan ook gebeuren dat je gemoedstoestand ineens omslaat door een geur, geluid of beweging. Dan verander je plotseling in een moederdier dat haar kroost wil beschermen. Of je voelt je ineens zo verdrietig en moet om het minste en geringste huilen… Deze kraamtranen die meestal vanaf de vierde kraamdag vloeien, zijn heel normaal. Slechts in sommige gevallen mondt deze babyblues uit tot een postnatale depressie.
Lichamelijke ongemakken in kraamtijd
Heb je net een pittige bevallig achter de rug en dan zit je nu met wat vervelende lichamelijke klachten! Helaas, lichamelijke klachten na je bevalling horen erbij daarom behandelen we hier de meest voorkomende.
Naweeën
Geen pretje en ze kunnen behoorlijk pijnlijk zijn: naweeën waarbij je baarmoeder flink samentrekt. Maar ze zijn nodig om de placenta en vruchtvliezen geboren te laten worden, ze komen dus direct na de bevalling. Naweeën zijn ook nodig om je baarmoeder, die tijdens de zwangerschap enorm is opgerekt, weer naar zijn normale vorm te laten krimpen. Verloopt een bevalling heel snel dan is de kans groot dat je daarna flink last kan krijgen van naweeën. Ze kunnen een paar dagen duren. Hoeveel last je hebt van een nawee verschilt van vrouw tot vrouw. Bij een eerste bevalling worden de naweeën als minder pijnlijk ervaren, bij een volgende bevalling juist pijnlijker. Dit komt omdat de baarmoeder meer is uitgerekt dan bij de eerste bevalling en meer moeite moet doen om haar oorspronkelijke vorm terug te krijgen. De ene vrouw voelt deze weeën als een lichte menstruatiepijn, de andere als erge krampen. Meer lezen over weeën.
Wat kun je doen bij naweeën?
Zorg ervoor dat je regelmatig plast zodat je blaas leeg is en je baarmoeder goed kan krimpen. Heb je erg veel last dan helpt een warme kruik, warme douche of een massage tegen de pijn. Neem alleen paracetamol in overleg met je verloskundige.
Vloeien
De eerste weken komt er nog veel bloed uit je baarmoeder, dat heet vloeien, ook wel lochia of kraamvloed genoemd. Dit bloed komt uit de wond in de baarmoeder, waar eerst de placenta zat. De eerste dag kun je na de bevalling veel bloed en grote stolsels verliezen en moet je bijna elk uur wel een nieuw kraamverband gebruiken. Daarna neemt het vloeien af. Na ongeveer vijf weken stopt het vloeien vanzelf. Hoeveel je vloeit verschilt van vrouw tot vrouw. Verlies je te veel bloed, duurt het vloeien te lang, of ruikt de kraamvloed onaangenaam, meldt dit dan bij je verloskundige of huisarts. Het kan zijn dat er toch een stukje placenta is achtergebleven.
Wat mag je niet als je vloeit?
Als je vloeit ben je gevoelig voor infecties, de wond in de baarmoeder is immers nog niet dicht, daarom wordt het afgeraden om in bad te gaan en tampons te gebruiken. Onder de douche gaan is prima. Verschoon het kraamverband regelmatig. Na zes weken zit er een nieuwe laag aan de binnenzijde van je baarmoeder en kan de maandcyclus weer beginnen. Dit betekent trouwens ook dat je weer vruchtbaar bent!
Tip: zorg dat je netbroekjes of post partum slips in huis hebt voor de bevalling. Ze houden kraamverband op zijn plaats en zijn luchtdoorlatend, daarmee genezen wonden (denk ook aan een keizersnede!) sneller.
Stuwing en borstontsteking
Borsten die aanvoelen als meloenen en pijnlijk zijn: dat heet stuwing! Weet wat je moet doen aan deze stuwing en hoe je een beginnende borstontsteking kunt behandelen. Soms is het geven van borstvoeding pijnlijk, wat kun je doen om de pijn te verzachten en hoe ga je om met tepelkloven?
Hechtingen en aambeien
Bij een knip of scheur wordt je vlak na de bevalling gehecht. Het is dan geen pretje om met een beurse onderkant ergens op te zitten of naar het toilet te gaan. Het klinkt misschien vreemd maar het advies luidt om op een harde stoel te gaan zitten in plaats van een zacht matras of bank waar de wond juist meer wordt opgerekt. Een zitring kan ook helpen de pijn te verlichten als je gaat zitten. Dit kan een opblaasbaar kinderzwembandje zijn maar je kunt ook een handdoek in de vorm van een cirkel leggen en daarop gaan zitten.
Dit kan helpen als je hechtingen hebt
Plassen als je hechtingen hebt kan een pijnlijk, branderig gevoel geven. Wat helpt is om tijdens het plassen een kannetje water langs je vagina uit te gieten. Het is ook een optie om te plassen onder de douche tijdens de eerste dagen. Je kraamhulp controleert je hechtingen regelmatig en de hechtingen lossen vanzelf op. Heb je erg veel last van je hechtingen, meld dit dan, misschien krijg je het advies om even te zitten in een badje met biotex of kamille. Dat werkt namelijk ontstekingsremmend.
Uitscheuren bevalling
Uitscheuren als gevolg van de bevalling en waarvoor je moet worden gehecht, komt in verschillende gradaties voor. Een scheurtje rond of in de vagina is heel normaal, soms hoef je er niet eens voor worden gehecht. Bij een eerstegraads ruptuur gaat het alleen om een scheurtje van huid en slijmvlies. Gaat het om een tweedegraads ruptuur dan gaat het ook om onderliggend spierweefsel. In geval van een derdegraads ruptuur gaat de scheur tot in de kringspier van de anus en soms het binnenweefsel van de endeldarm. In dat geval spreken we ook wel van een totaal ruptuur waarvoor je naar het ziekenhuis moet om gehecht te worden. Het hechten is belangrijk voor het herstel van de bekkenbodem spieren en om verzakking van baarmoeder of blaas tegen te gaan.
Aambeien
Door je zwangerschap en de enorme druk van het persen kun je aambeien krijgen. Dit zijn gezwollen bloedvaatjes aan de binnenzijde van de endeldarm. Deze uitstulpingen zie je rond de anus en kunnen pijnlijk zijn bij het zitten of als je naar de wc moet.
Wat kun je doen bij aambeien
Aambeien kunnen zorgen voor pijn en jeuk. Via verloskundige of huisarts zijn er middeltjes verkrijgbaar die helpen bij aambeien. Sommige geneesmiddelen zijn zonder recept verkrijgbaar. Zorg dat als je aandrang krijgt, direct naar het toilet gaat. In plaats van toiletpapier kun je zachte doekjes gebruiken. Als je pas bent bevallen zal de verloskundige en kraamhulp willen weten of je al ontlasting hebt gehad. Meestal heb je op de derde dag wel aandrang, maar ben je bang om naar het toilet te gaan. Zowel hechtingen als aambeien kunnen je doen griezelen, wie weet scheurt er straks weer wat open? Mits de sluitspier niet is beschadigd zal deze zonder problemen functioneren. Wat natuurlijk helpt is een zachte ontlasting. Heb je na vier dagen nog geen stoelgang gehad dan wordt er een laxeermiddel voorgeschreven.
Hoe kun je aambeien voorkomen?
Probeer aambeien zoveel mogelijk te voorkomen door veel te drinken en veel vezels te eten zodat de ontlasting zacht wordt. Aambeien verdwijnen meestal weer vanzelf, neem anders contact op met je huisarts.
Vocht vasthouden en veel plassen
Tijdens je zwangerschap heb je veel vocht vastgehouden dat je nu via plassen en zweten weer verliest. Dat is de reden dat je kraamhulp je bed zo vaak verschoont! De spiergroepen in je bekken zijn door de bevalling flink opgerekt en het duurt nog even voordat je de controle over je bekkenbodem spieren terug hebt. Het is belangrijk om weer te kunnen plassen, lukt dit niet binnen zes uur na de bevalling, meldt dit dan bij je verloskundige of kraamhulp!
