Als je werkt heb je recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof. Daarnaast hebben jij en je partner als je net vader of moeder bent geworden recht op onbetaald en betaald ouderschapsverlof. Ook kun je als partner aanspraak maken op aanvullend geboorteverlof. Dat zijn nogal wat verschillende soorten verlof als je een kindje krijgt! Om het een beetje inzichtelijk te maken hebben we hier alle soorten verlof op een rij gezet.
Wat is zwangerschapsverlof
Als werknemer heb je recht op maximaal 6 weken zwangerschapsverlof en ten minste 10 weken bevallingsverlof, in totaal 16 weken. Dat is wettelijk zo geregeld omdat je dan tijd hebt om je voor te bereiden op de bevalling en voor je baby te zorgen als deze is geboren.
Waarom is er zwangerschapsverlof
Deze laatste weken vrij voor de bevalling heb je echt nodig. In deze periode is de baby het grootst en wordt dragen zwaar, ook bewegen en slapen gaat voor de meeste zwangere vrouwen niet meer zo makkelijk. In deze laatste fase van de zwangerschap heeft de ene zwangere behoefte aan rust terwijl de andere zwangere nog veel energie heeft, dat verschilt van vrouw tot vrouw. Deze periode leent zich goed om de laatste dingen te regelen: denk aan de geboortekaartjes, de laatste aanpassingen in de babykamer, nog wat babykleding kopen, wassen en opbergen. Vind je dit heerlijk om te doen en kun je haast niet meer ophouden: dit heet nesteldrang!
Wanneer zwangerschapsverlof aanvragen
Uiterlijk drie maanden voor de datum dat je uitgerekend bent moet je op je op je werk vertellen dat je zwanger bent. Maar eerder mag natuurlijk ook. Je werkgever wil graag weten wanneer je met verlof wilt gaan, dat moet je uiterlijk 3 weken van tevoren doorgeven. Je werkgever is verplicht je zwangerschapsverlof en bevallingsverlof te geven.
Hoe vraag je zwangerschapsverlof aan?
Zwangerschapsverlof en bevallingsverlof moet je aanvragen bij je werkgever.
Hoe kun je zwangerschapsverlof berekenen?
Zwangerschapsverlof betekent het verlof dat je krijgt voordat je bevalt, dus voor de uitgerekende datum. Je mag kiezen voor 4 of 6 weken verlof voor je bevallingsdatum. Als je 4 weken verlof wilt, schuiven de 2 weken door na de dag dat je bent bevallen. In dat geval heb je langer vrij nadat de baby geboren is. Je verlof is nooit meer dan 16 weken in totaal.
Hoe bereken je bevallingsverlof
Bevallingsverlof is de periode dat je vrij bent nadat de baby is geboren. Kies je voor 6 weken zwangerschapsverlof, dan heb je 10 weken bevallingsverlof. Kies je voor 4 weken verlof voor de bevalling, dan heb je daarna nog 12 weken vrij. De datum van de geboorte van je baby is maatgevend en als je kindje eerder geboren wordt mag je deze dagen optellen bij je bevallingsverlof. Stel dat je 2 weken voor je uitgerekende datum bevalt en dat je 6 weken voor deze datum met werken bent gestopt. Dan heb je 4 weken zwangerschapsverlof gehad en nog recht op 12 weken bevallingsverlof. In totaal is je verlof nog steeds 16 weken.
Bevallingsverlof als je later bevalt
Maar hoe zit het dan als je baby later wordt geboren? Als je bijvoorbeeld 6 weken zwangerschapsverlof hebt gehad en de baby wordt na 1 week na de uitgerekende datum geboren dan hou je altijd recht op minimaal 10 weken bevallingsverlof. In dit geval zit je op 17 weken verlof. Nog een voorbeeld: als je 5 weken zwangerschapsverlof hebt opgenomen en een week later bevalt dan de dag waarop je bent uitgerekend, heb je recht op 11 weken bevallingsverlof. In dit geval heb je 17 weken verlof namelijk 6 weken voor de bevalling en 11 weken erna.
Zwangerschapsverlof bij een tweeling of meerling
Ben je zwanger van een tweeling of een meerling dan heb je recht op meer verlofweken, namelijk 20. Je krijgt dan 10 weken zwangerschapsverlof en minstens 10 weken bevallingsverlof. De regels voor het berekenen van het verlof zijn hetzelfde als bij het krijgen van een kindje. De datum van de geboorte is daarbij maatgevend.
Ouderschapsverlof onbetaald
Wil je graag meer tijd besteden aan de opvoeding en verzorging van je kind dan kunnen jij en je partner ouderschapsverlof opnemen. Dit is mogelijk totdat je kind 8 jaar oud is en betreft maximaal 26 keer het aantal uren dat je per week werkt. Je kunt ouderschapsverlof aanvragen voor elk kind.
Duur en spreiding ouderschapsverlof
De duur van het ouderschapsverlof is maximaal 26 keer het aantal uren dat je per week werkt. De verlofuren mogen worden verspreid, maar hier zitten wel voorwaarden aan vast. Je moet bij je werkgever schriftelijk indienen om welke periode het gaat en het aantal uren en de spreiding vermelden.
Ouderschapsverlof bij adoptiekind of pleegkind
Deze regeling geldt ook voor adoptiekinderen, een pleegkind of een stiefkind dat bij je woont. Het is mogelijk voor ieder kind ouderschapsverlof op te nemen. Krijg je een tweeling? Dan heb je recht op betaald ouderschapsverlof voor ieder kind.
Betaald ouderschapsverlof uitgebreid
Vanaf 2 augustus 2022 is de regeling uitgebreid en hebben alle werknemers recht op 9 weken ouderschapsverlof dat gedeeltelijk betaald is. Wil je daarvan gebruik maken, dan krijg je voor 9 weken een uitkering van het UWV. Je krijgt dan 70 procent betaald van je dagloon. Met deze nieuwe regeling wil de overheid jonge ouders helpen te wennen aan de nieuwe gezinssituatie en stimuleren dat werk- en zorgtaken beter worden verdeeld. Wil je hiervan gebruikmaken, neem dan contact op met je werkgever om de mogelijkheden en invulling van je verlof te bespreken.
Wanneer kun je betaald ouderschapsverlof opnemen
Je kunt betaald ouderschapsverlof alleen maar opnemen in het eerste levensjaar van je kind. Dit verlof komt bovenop de 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof voor de moeder en de 6 weken geboorteverlof voor de partner. Heb je een kind gekregen voor 2 augustus dan kom je ook in aanmerking, mits je kind op 2 augustus 2022 jonger is dan 1 jaar en jullie beiden in loondienst zijn. Ook mag je nog niet het volledige recht op ouderschapsverlof hebben opgenomen.
Hoe werkt betaald ouderschapsverlof als je parttime werkt?
De omvang van je verlof is afhankelijk van het aantal uren die je werkt. Werk je 32 uur per week dan heb je recht op 9 keer 32 uur.
Betaald ouderschapsverlof in het buitenland
Onderzoek toont aan dat als je vanaf het prille begin betrokken bent bij je kind dit zorgt voor een betere band. Ook ontwikkelt je kind zich geestelijk beter, wordt zelfverzekerder en voelt zich gelukkiger. Daarom is er wereldwijd steeds meer steun voor een familievriendelijk beleid. Helaas zijn er nog steeds landen waar betaald verlof voor partners niet is geregeld. Enkele Europese landen waar meer dan 10 dagen vaderschapsverlof wordt gegeven zijn Bulgarije, Denemarken, Finland, Litouwen, Portugal en Slovenië. Landen waar tot nu toe geen vaderschapsverlof wordt gegeven zijn onder andere India, Nigeria, Verenigde Staten en in Europa: Cyprus, Duitsland, Ierland. Bron: Unicef.
Geboorteverlof voor partners
Krijgen jullie een baby dan kan je partner als deze in loondienst is aanspraak maken op het geboorteverlof. Dit wordt ook wel vaderschapsverlof, partnerverlof of kraamverlof genoemd. Het gaat om eenmaal het aantal werkuren per week vrij. Als je partner bijvoorbeeld 5 dagen 8 uur per dag werkt heeft hij of zij recht op 5 x 8 werkuren. Het loon wordt helemaal doorbetaald. Je mag als werknemer de uren zelf indelen, maar wel binnen 4 weken na de geboorte van jullie kind.
Aanvullend geboorteverlof aanvragen
Naast het standaard geboorteverlof kan je partner maximaal 5 weken, dus 5 keer het aantal werkuren voor 1 week, aanvullend opnemen. In deze periode ontvangt je partner geen loon maar een uitkering van het UWV en deze bedraagt maximaal 70 procent van je dagloon. De uitkering wordt door de werkgever aangevraagd en deze wordt aan je partner uitbetaald. De regeling geldt alleen voor ouders van kinderen die na 1 juli 2020 geboren zijn. Het aanvullende geboorteverlof moet binnen 6 weken na de geboorte zijn opgenomen, na het geboorteverlof van 1 week.
Calamiteitenverlof
Iets minder bekend is het calamiteitenverlof. Het kan zijn dat je van het ene op het andere moment in je privéleven een probleem moet oplossen of te maken krijgt met onvoorziene omstandigheden. Denk hierbij aan: het overlijden van een direct familielid, de bevalling van je partner of onmiddellijk naar een dokter moet. Maar het kunnen ook dwingende praktische problemen zijn zoals het regelen van een loodgieter omdat de waterleiding is gesprongen of het ophalen van een ziek kind van school. Je moet dit zo snel mogelijk melden en je werkgever mag dit verlof niet weigeren. De duur van het verlof moet natuurlijk wel in verhouding staan tot het noodgeval. Je salaris wordt tijdens dit verlof doorbetaald. In een cao kunnen andere afspraken over dit type verlof zijn opgenomen.
Kortdurend zorgverlof
Het kan voorkomen dat je voor korte tijd voor een ziek kind, partner of ouder moet zorgen. Dan kun je kortdurend zorgverlof aanvragen bij je werkgever. Je moet wel kunnen aantonen dat jij de enige bent die de zieke kan verzorgen. Je kunt 2 keer het aantal uren per week werken opnemen in een periode van 12 maanden. Je werkgever kan het verlof alleen weigeren als het hierdoor in ernstige problemen raakt, ook mag werkgever achteraf vragen om een doktersrekening of bevestiging voor doktersafspraken. Je salaris wordt voor ten minste voor 70% vergoed.
Langdurend zorgverlof
Moet je voor lange tijd zorgen voor een ziek kind, partner of ouder, dan kun je aanspraak maken op langdurend zorgverlof. Je mag dan 12 weken lang maximaal de helft van het aantal uren dat je werkt opnemen als zorgverlof. In overleg met je werkgever kan dit in een keer worden opgenomen of worden gespreid over een periode van maximaal 18 weken. Officieel moet je dit verlof minstens 2 weken voor de begindatum schriftelijk aanvragen. Langdurend zorgverlof is onbetaald, tenzij dit anders met je werkgever is afgesproken.
Lees meer over Kinderbijslag aanvragen
En ook over: Kinderopvangtoeslag
